Gombong (Midden-Java)

Vertrek uit Pangandaran, afscheid genomen van de goedlachse hoteleigenaar, een tasje met flesjes water, bananen, bananenchips en een doosje djamu meegekregen (djamu is bedoeld om thee te zetten en heeft een helende werking, geen chemische rommel) bedoeld om Martijn weer koortsvrij te krijgen, maar ondertussen mag ik er ook wel wat van…..

Een tussenstop om van een klif naar de Indische oceaan te kijken en vervolgens door naar de haven waar we met een boot(je) een tocht van drie uur gaan maken naar Cilacap. De chauffeur staat ons hier weer op te wachten.
Nog zo’n 2 uur en we zijn in Gombong, de geboorteplaats van mijn moeder, waar we twee nachten verblijven in een hotel. We ontmoeten hier mijn neef Samin, die we voor het eerst zien. Via de telefoon heeft onze gids contact gehad met zijn buurman (een telefoon heeft hij niet) en afgesproken dat we elkaar om 15:00 uur in het hotel treffen. Het vakantiegevoel maakt deze dagen plaats voor familie emotie, verdriet en blijdschap en misschien ook wel het afsluiten van een periode.

Om 15:00 uur zaten we buiten op het terras en daar kwam de buurman aan op de motor, en Samin achterop. Een vrolijke man van 80 jaar oud die nog in het huis woont waar mijn moeder is geboren en opgegroeid. We besluiten om naar zijn huis te gaan, zo’n 6 km verderop en komen aan in een zogenaamde kampong. Het bruggetje naar deze “wijk” is te smal om er met onze bus overheen te rijden dus gaan we een stukje lopen. De huisjes zijn ruim opgezet, soms van hout en soms van steen gebouwd. Samin woont in een stenen huisje en heeft ondertussen redelijk wat grond verkocht rondom het huis om zo aan inkomsten te komen.

Wat een raar gevoel, er hangt een familiefoto van toen ik 12 jaar was en een foto van het huwelijk van Nicole en mij. Met onze blote voeten (de schoenen worden buiten uitgedaan) proberen we een gesprek aan te gaan, en krijgen koekjes die nog over zijn van het suikerfeest, en vers kokoswater. Gelukkig hebben we de gids die alles kan vertalen. We lopen nog even naar de begraafplaats, en besluiten om de volgende dag de urn te begraven naast het graf van de moeder van Samin (de oudste zus van mijn moeder) die helaas in december is overleden. We hadden haar graag nog gezien. De graven liggen in één rij met die van haar moeder en vader, mooi dat het zo kan. Na de 1000ste dag zal er een steen geplaatst worden (volgend jaar dus).

Ondertussen is het dorp uitgelopen om te kijken wat deze halfblanken komen doen en we worden hartelijk begroet door iedereen. Na het begraven van de urn morgen zal er een gebed zijn met de enkele mensen die er wonen, en zullen we daarna in het huis van Samin een zogenaamde selamatan houden, een samenzijn van mensen om met elkaar te praten en te eten. Van elk huis zal de man aanwezig zijn, of bij afwezigheid, diens oudste zoon. Ik geef de buurman geld, zodat hij het eten kan regelen. Uiteraard wat Hollandse souvenirs meegenomen, en een mobiele telefoon voor Samin, die we gisteren hebben gekocht.
We nemen afscheid van elkaar en gaan terug naar het hotel om wat te eten en te rusten. We laten onze tranen de vrije loop, en beseffen hoe gelukkig en gezegend we mogen zijn om dit te kunnen doen, en ik zeker om dit met Nicole en de kids te kunnen delen. Voor zover mogelijk houd ik mijn drie zussen op de hoogte, we zijn erg afhankelijk van ontzettend slechte wifi verbindingen de afgelopen week, dus dit lukt niet optimaal. Maar ze zullen ook iets speciaals doen thuis.

Ondertussen ga ik met paracetamol op tijd naar bed, Martijn is redelijk opgeknapt en ik heb nu redelijk hoge koorts. Morgen zal het vast beter gaan na een kopje Djamu thee…..
En inderdaad ben ik de volgende ochtend wat opgeknapt. Tijd om na het ontbijt Fort van der Wijck te bezoeken. Een fort uit de 19e eeuw waar mijn vader tijdens zijn KNIL periode regelmatig te vinden was. Na de oorlog en zogenaamde bersiap periode is het een tijdje een militaire school geweest. Het is nu opgeknapt en men heeft er een attractiepark van gemaakt met waterpark en al, waar we gretig gebruik van maken.
Even naar het hotel om te rusten en op te frissen en daarna weer terug naar het huis van Samin. Bij aankomst zijn de buurvrouw en haar moeder al volop in de keuken bezig om rijst te koken en lekkere hapjes voor ons te maken zoals pisang goreng en gebakken cassave. Naast een gaskooktoestel is er ook nog een houten vuur waar op gekookt wordt. Geweldig om te zien.

Samin vraagt of ik een kruis heb meegenomen……uhhh….nee, ik dacht dat we de urn op het graf zouden bijzetten, en niet zouden begraven zoals nu de bedoeling is. Spontaan begint hij wat te zagen en te hakken en te timmeren en maakt een kruis waar onze gids met een zwarte stift het gebruikelijke noteert. Toch wel mooi.
Met wat gereedschap gaan we richting begraafplaats waar enkele mensen van de kampong uit respect ook komen. Samin en onze chauffeur beginnen met maken van het graf en uiteindelijk kunnen we de urn daadwerkelijk begraven en het kruis plaatsen. Hiermee beseffen we dat deze missie geslaagd is en geeft het ons een gerust en blij gevoel dat we dit hebben mogen doen. Voor de medebewoners blijven we nog steeds die halfblanken waar iedereen wel mee op de foto wil.
We gaan terug naar het huis en maken alles klaar voor de avondbijeenkomst. Meubels worden verschoven en er worden matten op de vloer gelegd. Om ca 19:00 komen de mannen binnen en gaan we in een kring op de grond zitten. Nicole is de enige vrouw die er bij is, terwijl de andere vrouwen die geholpen hebben op afstand in de keuken blijven. Na een gebed en zegenwensen gaan we samen eten van de overvloedige dis; saté, bami, gulé, gebakken eend, vis, groente, fruit etc. Als we klaar zijn met eten bedank ik iedereen voor zijn aanwezigheid en de gastvrijheid, en stel ze graag in de gelegenheid om vragen te stellen over Nederland, waarbij het al snel over voetbal gaat, het klimaat en de werkgelegenheid. We sluiten de avond af en ruimen zoveel mogelijk op.

Mijn zussen en ik hadden afgesproken om wat geld voor Samin achter te laten, en uiteraard is hij daar ontzettend blij mee. Hij zorgt voor de grafsteen over ca 1 a 2 jaar, en ik heb gezegd dat we daar graag naar komen kijken. We krijgen het mail adres van de buurman om wat sneller te kunnen communiceren en foto’s uit te wisselen en na een “familie portret” is het dan toch echt tijd om afscheid te nemen. Een raar gevoel om hetgeen wat we zojuist ontdekt hebben, wat zo belangrijk is te moeten achter laten. Het verstand zegt ons echter dat we gezegend mogen zijn met dit cadeau. Dat we dit met ons gezin hebben mogen meemaken, tussen de lokale bevolking in een kampong een selamatan mogen houden, familie voor de eerste keer te zien en ma weer terug te kunnen brengen naar haar geboortegrond. Eigenlijk onbeschrijfelijk. Jammer dat mijn zussen er niet bij zijn, maar in gedachten zijn ze dat uiteraard wel.

Een laatste groet en weer op weg naar het hotel waar we met de kinderen nog napraten over hetgeen we hebben meegemaakt, en ieder het ervaren heeft op zijn eigen manier. Ook zij beseffen dat dit een bijzonder moment is……